بعد از حدود دو سال از شکل گیری اندیشه ساخت مرورگری جدید در شرکت گوگل بالاخره مرورگر وعده داده شده این شرکت با هیاهوی بسیار عرضه شد. اتفاقی که می تواند نقطه عطف بسیاری از رویداد ها باشد که در ادامه به اختصار از آن ها خواهم نوشت.این مرورگر Chrome (کروم) نام داره و به گفته منتقدین آینده بسیار روشنی پیش رو خواهد داشت. کروم، فایرفاکس، اکسپلورر، سفری و اپرا. کدامیک پیروز خواهد شد؟ برنامه این روزهای اینترنت و حومه…
آرزوی های من در حال برآورده شدن هست!
اولین و بهترین ویژگی که بنده قصد دارم ازش صحبت کنم به کار گیری موتور تحویل دهی ( Rendering ) وب کیت (Webkit ) در هسته مرورگر هست. به زبان ساده موتور تحویل دهی وب کیت کارش به تصویر کشیدن و پردازش کد های HTML و JavaScript هست. این موتور که به صورت متن باز هم عرضه میشه در مرورگر Safari اپل هم به کار گرفته شده و مطمئنا از این پس هم بیشتر به کار گرفته خواهد شد. این موتور پردازشی به واسطه در دسترس بودن و متن باز بودن از غربال خوبی رد میشه و میتونه پایه گذار یک استاندارد سراسری بشه تا بدین ترتیب کابوس طراحان وب رو در زمینه طراحی یکپارچه سایت ها – از این جهت که در تمامی مرورگرها به یک شکل دیده بشن – تبدیل به رویایی شیرین بشه. اگر جز دسته طراحان و توسعه دهندگان وب باشید حتما تجربه ناسازگاری قالب های طراحی شده با مرورگرها رو حداقل یکبار تجربه کردید. مواردی که بعضا دست کمی از یک کابوس نخواهند داشت و طراح رو تا سر حد جنون کلافه میکنه. اگر کتاب ها و منابع طراحی وب رو ورق بزنید در گوشه گوشه اونها با ترفند ها و نکته هایی مواجه خواهید شد که طریقه اعمال ترفند هایی متنوع رو برای جلوگیری از ناسازگاری در مرورگرهای مختلف بیان کردند.
اما با رویکرد جدید اپل و گوگل در رو آوردن به هسته هایی استاندارد و مورد قبول عام می تونه پایه گذار حل بسیاری از معضلات ناشی از تنوع مرورگرها بشه. این کار علاوه بر اینکه تجربه ای خوب رو برای کاربر نهایی رغم میزنه به واقع زندگی رو برای طراحان و توسعه دهندگان وب بسی راحت تر می کنه که شایسته تحسین هست. گوگل از تاریخ درس های گران بهایی گرفته و قصد داره تا همانند گذشته کاربرانش رو راضی نگه داره. علاوه بر این این موتور قابلیت های بسیار مهم همچون کار با فرمت SVG داره که این قابلیت درهای زیادی رو برای طراحان و توسعه دهندگان به لحاظ بصری و غنی تر کردن واسط های کاربری باز خواهد کرد. از اواخر دهه نود میلادی تا کنون تحول شگرف در عرضه مرورگرها صورت نگرفته و به اعتقاد من بیشتر اعمال استانداردها و یکپارچکی مد نظر بوده. اما از این پس و با گام هایی همچون عرضه مرورگر کروم باید شاهد دگرگونی های بنیادی زیادی باشیم. گوگل نیاز های امروز وب رو دیده و لمس کرده با مد نظر قرار دادن نیاز های امروز وب قدم در راه ساخت مرورگر جدید خود داشته تا بدین ترتیب شالوده هزاران برنامه کاربردی از نسل جدید را در آینده پایه گذاری کنه.
بدین ترتیب یکی از آروزی های من و امثال من در مورد ساخته شدن یک مرورگر رویایی شاید در حال برآورده شدن باشه تا کابوس های ما از بین بره!
قانون نانوشته “مادر بزرگ من”!
یک جنبه بسیار مهم در آموزه های اساتید طراحی واسط های کاربری ( شامل قالب وب سایت و UI برنامه های دسکتاپی ) رعایت جنبه در دسترس بود ( Accessibility ) و قابلیت استفاده ( Usability ) هست که روز به روز از اهمیت ویژه ای برخوردار میشه. گوگل در عرضه محصول جدیدش به خوبی نشون داده که به این دو مقوله توجهی ویژه داره. به طوری که در طراحی رابط کاربری مرورگر کروم ریزه کاری ها و دقت زیادی به خرج داده که در یک نگاه اجمالی به اون ها می پردازم.
همون طور که در تصاویر دیده میشه کاربری بهتر به عنوان یک فاکتور مهم مد نظر قرار داشته. این تصاویر تنها نمونه هایی از این مهم هستن. یک نکته بسیار مهم که من همیشه برای خودم یادآوری میکنم نمایان شدن به موقع ابزارها و قسمت های مختلف یک طرح در هنگام ضرورت هست. به عنوان مثال نیازی نیست تا کادر جستجو و نوار وضعیت همیشه نمایان باشه، بلکه بهتر هست در موقعی که نیاز هست نمایان بشه که گوگل هم به خوبی این موارد و موارد مشابه رو اعمال کرده. مثلا کادر سرچ از جای ثابت همیشگیش برداشته شده و با زدن میانبرش ( F3 ) نمایان میشه و مواردی از این دست. راستی کسی دکمه sTOP رو می بینه؟
ازطرفی در اکثر محصول های مدرن امروزی هم مثل iphone شاهد این رویکرد جالب توجه هستیم. بدین ترتیب تجربه کاری بهتری نسبت به قبل برای کاربر نهایی رقم خواهد خورد و حتی مادر بزرگ پیر 80 ساله من (یک اصطلاح عامیانه) هم میتونه راحت تر از قبل با مرورگر کار کنه. وقتی اون بتونه این کار رو بکنه پس باقی به قول بچه ها می ترکونن.
سرعت سرعت که میگن پس کو کجاس؟
عرضم به حضور انور مبارک شما که کروم هشت سیلندر هست و سرعت صفر تا صدش هم بالاس اما یه شرایطی داره. همون طور که شما صرفا با داشتن آخرین مدل پورشه در یک کوچه و خیابان شلوغ وسط شهر نمی تونین با سرعت 200 کیلومتر در ساعت حرکت کنین در دنیای وب هم مشابه همین شرایط برقرار هست. لمس سرعت وعده داده شده دو طرفه هست. یعنی هم باید مرورگر سریع باشه و هم سایتی که قرار هست توش دیده بشه و هم بستر اینترنتی. تا مجموعا تجربه سریعتر لود شدن حس بشه. کارهایی که گوگل برای رشد کیفی و کمی از جمله افزایش سرعت کرده یکیش قرار دادن Gears معروف در هسته این مرور گر هست. بدین ترتیب در پشت صحنه یک سری امور بهینه تر و سریعتر اتفاق میفته و کاربر سریعتر به مقصودش میرسه. خصوصا در برنامه های AJAX ای و غنی امروزی که نیاز به چندین کتابخانه JavaScript دارن. ممکن هست شما در یک سایت ساده امروزی از نظر گرافیکی چیز خاصی رو مشاهده نکنین اما پشت صحنه برای اینکه سایت از پس مسئولیت هاش بر بیاد و شما حال کنید ( مثلا قسمت آپلود عکس ادیتور ورد پرس ) باید یه سری فایل Javascript روی کامپیوتر شما ریخته بشه. اما از این به بعد با وجود Gear و دوستانش این مرحله تا حد امکان از میون برداشته میشه. تازه میشه با این Gear خوان از طریق توابع API موجود هم حرف زد و متقاعدش کرد تا مطابق میل ما رفتار کنه.
با توجه به اونچه که گفتم تجربه سرعت بهتر در بلند مدت بیشتر ملموس خواهد بود و گوگل با تعبیه ی ویژگی هایی از این دست آینده رو هم هدف قرار داده. البته باید گفت که بهبود سرعت نسبی هم نسبت به قبل در بارگذاری عادی صفحات هم بعضا به چشم میخوره اما به اعتقاد من این اون سرعت وعده داده شده نیست و سرعت حاصل در برنامه های وب 2 ای و مشابه اون مد نظر هست.در این باب باید از موتور پردازشی جدید V8 ( موتور جاوا اسکریپت تعبیه شده در هسته مرورگر کروم)که در این مرورگر به کار گرفته شده نام برد که پیشرفتی شگرف رو زمینه سازی خواهد کرد و بدین ترتیب موانع پیش روی برنامه های مدرن امروزی همچون Flicker و Gmail از پیش رو برداشته خواهد شد. خبر خوب تر این هست که V8 خان ما مستقل از بستر هست و می تونه در سایر مرورگرها هم به کار گرفته بشه. یکی نیست بره مایکروسافت رو خبر کنه؟ هان؟ هست؟ تازه این موتور جدید یه آمار خیره کننده برای کروم به جای گذاشته توی اجرا کردن کدهای جاوا اسکرپیت و کروم تونسته با زمان 3,617.8 میلی ثانیه از فایرفاکس ( 11,267.1 میلی ثانیه ) و اینترنت اکسپلورر ( 59,682.1 میلی ثانیه ) جلو بزنه. این نتایج از این ابزار تست حاصل شده.
هر کسی کار خودش آتیش به انبار خودش
لای لالای لای …. هی حواستون کجاس، حالا من یه بیت قدیمی خوندم ها شما چرا جو گیر میشی؟ صحبت سر اینه که مدیریت پردازش ها و استفاده از نخ ها با هنرمندی هر چه تمام تر صورت گرفته تا خیلی از مشکلات قبلی حادث نشه. خاطرتون هست که گاهی به خاطر بروز مشکل در یکی از برگه های باز شده به هنگام مرور وب مجبور هستیم تا کل مرورگر رو از نو راه اندازی کنیم. اما این اتفاق بر اساس شواهد دیگه در کروم اتفاق نخواهد افتاد و هر تب هر وقت خواست خودش رو آتیش بزنه کاری به سایرین نداره و خودش رو به درک واصل میکنه. به همین ترتیب اگر یکی از سایت های بار شده درون یکی ازبرگه ها حافظه زیادی رو به خودش مشغول کنه با سوییچ به تب مجاور که مثلا یه صفحه ساده معمولی هست با بحران کمبود رم و قحطی زدگی مواجه نخواهیم شد. از این دست ویژگی ها در مرورگرهای مدرن امروزی از جمله فایر فاکس، اپرا و کروم به نسبت قبل بیشتر دیده میشه.
خوش به حال طراح ها
از اونجایی که گوگل بچه ی کف بازار اینترنت هست حواسش به به خوبی به توسعه دهنده ها و طراح های وب بوده تا به اون ها کمک کنه محصولات بهتری رو تولید کنند. به همین ترتیب یک سری ابزار لازم و ضروری جهت توسعه وب سایت ها از جمله کنسول عالی avascript(مشابه افزونه Firebug ) ، مشاهده گر سورس با قابیلت رنگی کردن سرس و نشان دادن شمار خط، دیباگر JavaScript و Task Manager جهت نمایش آمار برگه های باز شده و منابع مورد استفاده در اختیار افراد قرار داده که خیلی خوش به حالشون میشه.
اما من می ترسم؟
چرا ؟ خب حق داری. حتما نگران امنیت خودت هستی دیگه آره؟ اما گوگل توی این وادی هم بیکار ننشته و یک لایه امنیتی تحت عنوان Sandbox به مجموعه امکانات کروم اضاف کرده تا کاربرا با اطمینان بیشتری به مرور صفحات وب بپردازن. اما خب یادمون نره که هیچ وقت امنیت 100% نیست و همیشه برنامه های جدید یه امنیت کولاک رو به ما وعده میدن اما در عمل… چی بگم یه نگاهی به اینجا بندازین. به قول متخصص شرکت مکافی باید مقوله امنیت به صورت بنیادی مثل همین مرورگر از نو بنا بشه. اما خب بی انصافی هست که پیشرفت های فعلی رو هم ناچیز بدونیم. خلاصه گوگل برای وسواسی ها هم یه ویژگی به نام Incognito تعبیه کرده که هر وقت روشنش کنین هیچ رد پایی از شما روی سیستمی که باهاش کار میکنین نمی مونه. حالا با خیال راحت توی محل کارتون برین وبگردی کنین (; .
همش همین بود؟
نه یه سفر به کره ماه هم روی مرورگر هست. بگردی پیداش میکنی. گذشته از شوخی باید گفت که کروم گوگل شبیه فریم ورک میمونه. یه چیزی مثل Net. مایکروسافت. گوگل علاوه بر رویکرد مرورگری به توسعه و آینده وب هم به خوبی توجه داشته و به همین دلیل پشت پرده دست کاری های زیادی انجام داده. من بیشتر علاقه مند هستم تا به رویکرد گوگل و نقشه های اون برای تکمیل اکوسیتم و بستر خودش توجه کنم. چند صباح دیگه هم وقتی گوشی جنجالی گوگل به صورت عمومی عرضه شد سر و صدایی مشابه به راه خواهد افتاد و پایه های امپراطوری گوگل رو بیش از پیش مستحکم خواهد کرد. یه خبر حالگیری هم برای ما ایرانی ها این هست که دسترسی مستقیم به این مرورگر و مستنداتش برامون مسدود شده که باز باید دست به دامن فیلتر شکن و تعویض آی پی بشیم.
مرورگر ها و جنجال های پیرامونیشون کم بودن که یکی دیگه هم به جمع اونها اضاف شد؟ شما چی میگین و فکر میکنین در آینده چه اتفاقی خواهد افتاد؟ آیا به امپراطوری گوگل فکر کردین؟ مایکروسافت هم یه روزی مورد مدح ثنای همه بود. شاید یه روزی ملت بریزن توی خیابون های اینترنت و شعار مرگ بر گوگل سر بدن؟ خب باشه… چرا میزنی بیشتر از این آیه یاس نمی خونم و شما رو به دیدن ادامه ماجرا دعوت میکنم.
پی نوشت: تا یادم نرفته بگم که یه سری از ناسازگاری های احتمالی به هنگام مرور صفحات در قسمت مستندات این مرورگر به تفصیل توضیح داده شده که میتونه راه گشای طراحان عزیز باشه.
پی نوشت: البته این مرورگر هم ضعف هایی داره که باید بهشون رسیدگی بشه. مثل چند اشکال در تب ها، اسپل چکر، ترنسپرنسی و… به هیچ وجه استفاده جدی از این مرورگر رو برای دوستان تازه کار توصیه نمی کنم. صبر کنید تا نسخه تر و تمیز تر این مرورگر عرضه بشه و آب دیده تر بشه. میخاین به فایر فاکس بی وفایی کنین؟
مطالب بیشتر از این دست:
چند وقتی بود که در نظر داشتم مطلبی پیرامون آنتی ویروس های فعلی و مصائب استفاده از اون ها رو خصوصا برای ما ایرانی ها به تصویر بکشم که امروز با مطلبی مشابه در 
